Czosnek pospolity (łac. Allilum sativum)

Facebook-f

Instagram

Youtube

Envelope

Czosnek pospolity

Czosnek- systematyka

Rząd: Szparagowce
Rodzina: Amarylkowate
Podrodzina: Czosnkowate
Rodzaj: Czosnek

Nazewnictwo

Łacińska: Allilum sativum
Angielska: Garlic
Niemiecka: Knoblauch
Polskie nazwy: białe ziele, czosnek: domowy, kuchenny, siewny, ogrodowy

Przypuszcza się, że nazwa łacińska czosnku Allium może pochodzić od celtyckiego słowa All– oznaczającego ostry.

Czosnek pospolity- występowanie

Czosnek pochodzi z Azji Środkowej, skąd został rozprzestrzeniony jako roślina uprawna do Europy i Północnej Afryki. Z czasem roślina dotarła na pozostałe kontynenty.

Obecnie jest uprawiany na całym świecie jako roślina lecznicza oraz doskonała przyprawa. Głównymi producentami czosnku są: Chiny, Indie, Egipt, Korea, Rosja.

Czosnek- odmiany

Znanych jest kilkaset gatunków czosnku. W Polsce występują 22 odmiany czosnku.

Surowiec

Czosnek jest zaliczany do roślinnych leków roślinnych, które mają udowodnioną skuteczność terapeutyczną. Surowcem leczniczym jest świeża cebula czosnku. Suszony czosnek nie wykazuje właściwości leczniczych.

Z czosnku sporządza się proszek, wyciągi oraz nalewkę. Produkuje się także wyciągi olejowe i alkoholowe, destylaty i sok z czosnku. Czosnek liofilizowany lub jego olejowe maceraty wchodzą w skład wielu leków.

Czosnek- historia

Czosnek jest najstarszą znaną rośliną leczniczą. Spożywany był w Babilonii 4500 lat p. n.e. Znali go starożytni Egipcjanie, Hebrajczycy, Asyryjczycy, Kartagińczycy, Arabowie. Czosnek był uprawiany w starożytnych Chinach. Jest o nim zdanie w Biblii oraz w Koranie. W Talmudzie czosnek jest zalecany przeciwko niemocy płciowej i jako lek sprzyjający długowieczności.

Główki czosnku widnieją na malowidłach pochodzących ze starożytnego Egiptu, w pałacu w Knossos na Krecie oraz na ruinach Pompei. Roślina ta jest także wymieniana w Odysei Homera. Król Asyrii Ashurbanipal opisał czosnek pismem klinowym.

W starożytnym Egipcie czosnek był uważany za roślinę świętą. Wiadomo, że Egipcjanie podawali go robotnikom zatrudnionym przy budowie piramid jako ochronę przed chorobami. Egipski papirus medyczny zawiera 22 przepisy na zastosowanie czosnku przy bólach głowy, chorobach gardła czy osłabieniu.

Część europejskich uczonych w starożytności nie lubiła tej rośliny, ze względu na jego intensywny zapach, inni z kolei polecali czosnek na wiele dolegliwości. W starożytnej Grecji wierzono w magiczną moc czosnku, sądzono, że roślina wzmacnia męskość i waleczność, działa odtruwająco, uodparnia przeciw truciznom. Czosnek miał także zwalczać zaklęcia. To właśnie Dioskurydes pisał, że: „czosnek jedzony wypędza tasiemca i pędzi mocz”. Czosnek był podawany uczestnikom olimpiady, być może dlatego, że wierzono, iż poprawia wydajność.

Zarówno Dioskurydes jak i Pliniusz uważali czosnek jako lek uniwersalny na wszystkie dolegliwości.

Pliniusz Starszy zalecał czosnek na 61 dolegliwości, wśród których można wymienić zaburzenia żołądkowo- jelitowe, pogryzienia psów, ukąszenia żmij, astmę, reumatyzm, hemoroidy, wrzody, drgawki, suchoty.

W średniowieczu i późniejszych wiekach pisali o nim: św. Hildegarda, Mathiolus, Paracelsus, Bock, Lonicerus.

Powszechnie wówczas wykorzystywano czosnek jako lek chroniący przed epidemiami.

Falimierz w „Zielniku” podaje, że czosnek był pokarmem chłopów, który chronił przed zatruciami pokarmowymi. W zielniku Szymona Syreniusza z 1613 roku znajduje się ponad 100 wskazań leczniczych czosnku.

W czasie I wojny światowej w przyfrontowych szpitalach radzieckich stosowano utarty czosnek z cebulą na rany w specjalnych pudełeczkach przymocowanych do rany, tak aby masa czosnkowa nie dotykała rany. Opary z masy czosnku i cebuli powodowały szybsze gojenie się ran, nawet tych które goiły się trudno. W czasie I i II wojny światowej lekarze stosowali także okłady czosnkowe z mchem torfowym, aby zapobiegać gangrenie. Ząbki czosnku stosowano także w zapobieganiu zgorzeli i posocznicy. Czosnek miał także zastosowanie jako lek przeciwko tyfusowi, biegunkom, cholerze.

W roku 1884 Wertheim, a w 1892 Semmler wyodrębnili olejek czosnkowy. To odkrycie zapoczątkowało badania nad działaniem czosnku, dzięki czemu dzisiaj to jeden z lepiej przebadanych surowców leczniczych. W 1928 r, rosyjski uczony, który pracował nad olejkiem czosnkowym, nazwał mieszaninę lotnych związków czosnku fitoncydami. Dopiero 1944r. wyodrębniono z czosnku allicynę, główny składnik aktywny czosnku.

Czosnek- składniki mineralne

W czosnku znajduje się ponad 100 substancji czynnych, które wpływają na nasze zdrowie. Ząbki czosnku zawierają głównie mieszaninę lotnych olejków zwanych fitoncydami. Ponadto główki czosnku zawierają cukry, flawonoidy, antocyjany, kwasy organiczne, fitosterole oraz enzymy. Czosnek dostarcza do organizmu witaminę C, witaminy z grupy B, kwas foliowy, prowitaminę A. To także źródło wielu aminokwasów i soli mineralnych.

Po rozdrobnieniu ząbku czosnku enzym allinazyna rozkłada alline do kwasu pirogronowego, amoniaku i allicyny. Allicyna z kolei rozpada się następnie na ajoen oraz inne wielosiarczki. To właśnie te związki nadają ząbkom czosnku charakterystyczny zapach.

CZOSNEK- DZIAŁANIE LECZNICZE

Czosnek jest naturalnym antybiotykiem. Wykazuje silne właściwości bakteriobójcze, zabija liczne wirusy, grzyby, drożdże oraz bakterie czy pierwotniaki. Działa również larwobójczo i owadobójczo. Jest stosowany w leczeniu grzybicy stóp.

Ponadto czosnek:

zwiększa wydzielanie kwasów żołądkowych
pobudza wydzielenie żółci
przeciwdziała nadmiernej fermentacji w jelitach
pomaga przy biegunkach oraz łagodzi wzdęcia
ułatwia przyswajanie składników pokarmowych
odkaża przewód pokarmowy, pomaga zwalczyć pasożyty jelitowe
hamuje rozwój bakterii Helicobacter pylori, które są odpowiedzialne za powstawanie wrzodów i raka żołądka
obniża ciśnienie krwi
stymuluje serce i oczyszcza krew, a więc pobudza krążenie
zmniejsza stopień agregacji płytek krwi
wzmacnia odporność i chroni przed przeziębieniami
działa rozkurczowo na mięśnie układu oddechowego, zwiększa ilość wydzielanego śluzu oraz go rozrzedza
stosowany zewnętrznie pomaga przy ropnych zapaleniach gardła, dziąseł i migdałków
jest skuteczny jest przy anginie
stosowany w formie okładów z wody czosnkowej leczy trudno gojące się rany i ropnie
spożywanie surowego czosnku zapobiega próchnicy

Czosnek- działanie niepożądane

U osób bardzo wrażliwych w nielicznych przypadkach czosnek może powodować migreny oraz alergie.

Przy bardzo dużych dawkach może podrażniać żołądek, powodować niestrawność, zaburzenia żołądkowo- jelitowe jak: nudności, wymioty, biegunkę, zgagę, wzdęcia i bóle brzucha
Na skutek obniżonego ciśnienia czosnek może powodować zawroty głowy
Obniża poziomu cukru
Może powodować zahamowanie wychwytu jodu
Zmniejsza ilość białka oraz stężenie wapnia
Hamuje spermatogenezę
Czosnek może wywoływać dolegliwości sercowe, zwłaszcza przy stwierdzonej ciężkiej niedomodze sercowo-naczyniowej
Stosowany na skórę może powodować jej zaczerwienienia
Czosnek powoduje wydzielanie się nieprzyjemnej woni z ust, może także powodować wydzielanie się tego zapachu z całego ciała.

Czosnek- przeciwwskazania

Dzieci do 12 roku życia nie powinny spożywać zbyt dużych ilości czosnku
Choroby nerek
Karmienie piersią
Ostry nieżyt żołądka i jelit
Zapalenie nerek
Niewydolność wątroby
Alergie pokarmowe
Uczulenia na związki siarki
Hipotomia
Niedociśnienie tętnicze
Kaszel zabarwiony krwią, gorączka towarzysząca zapaleniu płuc

Syrop czosnkowy

40 g czosnku
80 g wody
80 g cukru

Z wody i cukru sporządzić syrop (można zastąpić cukrem lub gotowym syropem prawoślazowym). Wycisnąć sok ze zmiażdżonego czosnku. Sok wymieszać z syropem. Stosować przy infekcyjnych chorobach dróg oddechowych oraz grypie po 1 łyżeczce, u starszych po 1 łyżce.

Źródła

Arnal- Schnebelen B.; Goetz P., Paris M.; Lecznicze dary natury; Reader’s digest, Warszawa 2004, str. 61

Bernes L., Linda A. Anderson, J. David Phillipson; Herbal Medicines Pharmaceutical Press 3td edition, 2007, str. 279-289

D’Andrea J.; Ancient herbs; The J. Paul Getty Museum Gardens; California 1982, str. 49-51

Górnicka J.; Leki z ogrodu; Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, Warszawa 2012, str. 76-77

Ikhlas A. Khan, Ehab A. Abourashed; Leung’s encyclopedia of common natural ingredients used in food, drugs and cosmetics, Wiley 2010, str. 308- 312

Duke J. A.; CRC Handbook of medicinal spices; CRC Press 2003, str. 46-55

Kędzia K.; Przeciwdrobnoustrojowe działanie czosnku (Allium sativum L.); Postępy fitoterapii 1/2010, str. 46-52

Kmieć; Rośliny przyprawowe- rośliny lecznicze jako motyw ekslibrisu; Analecta 13/ 1-2 (25-26), str. 224-226

Lamer- Zarawska E.; Kowal- Gierczak B., Niedworok J.; Fitoterapia i leki roślinne; Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012, str. 171-174

Motta B.; Lecznicze rośliny Biblii; Wydawnictwo Esprit, Kraków 2016, str. 67-69

Ożarowski A.; Ziołolecznictwo- poradnik dla lekarzy; PZWL, wyd. III, Warszawa 1982, str. 54-56

Ross I. A.; Medicinal Plants of the world, vol.1, chemical constituents, traditional and modern uses; Wyd. 2, Springer Science 2003, str. 33-38

Senderski M. E.; Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie; wyd. Mateusz E. Senderski, Podkowa Leśna 2016; str. 254-256

http://www.poradnikzdrowie.pl/zywienie/co-jesz/czosnek-naturalny-antybiotyk-wlasciwosci-lecznicze-czosnku_37177.html (przed 31.10.2014)

Co ciekawego na naszym blogu?

Poznaj naszą bazę zdrowej wiedzy

Baza wiedzy to nie tylko źródło informacji

Przepisy dla naszego zdrowia

Zobacz nasze filmy na kanale Youtube

Nalewka z dzikiej róży

Niezwykle aromatyczna i smaczna nalewka z owoców dzikiej róży.

https://www.youtube.com/watch?v=7shMeukkqd0

Jabłka

Jabłka to najpopularniejsze owoce na świecie. Warto je włączyć do codziennej diety, ponieważ korzystnie wpływają na zdrowie. Poznaj 10 powodów dla których warto jeść jabłka.

https://www.youtube.com/watch?v=oM-rLLDUOH4

Pestki dyni a zdrowie

Pestki dyni to źródło magnezu, fosforu, manganu oraz cynku oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Łatwo przyswajalny cynk obecny w pestkach dyni korzystnie wpływa na płodność oraz zwiększa sprawność seksualną. Od wieków pestki dyni są stosowane w kuracjach odrobaczających…

O Blogu

Blog Naturalne zdrowie powstał kilka lat temu i ma on charakter informacyjny. Wszystkie wiadomości o zastosowaniu i właściwościach ziół oraz dietetyce i ziołolecznictwie zbieram w różnych książkach i na stronach internetowych.

#zioła #zastosowanieziół #ziołolecznictwo #dietetyka #zdroweodżywianie #przyprawy #roslinylecznicze

Musisz wiedzieć

Informacje zamieszczone na stronie internetowej nie stanowią profesjonalnej porady medycznej ani instrukcji użycia. W żadnym wypadku treści zamieszczone na stronie internetowej nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.

Polub nas