Jabłoń domowa (łac. Malus domestica)

Facebook-f

Instagram

Youtube

Envelope

Jabłoń domowa – właściwości i zastosowanie

Jabłoń domowa to najpopularniejsze drzewo owocowe w sadach naszej strefy klimatycznej. Wydaje smaczne, soczyste owoce, a dzięki nowym odmianom oraz sposobom przechowywania, możemy się delektować jej owocami przez cały rok. Jabłka są najczęściej uprawianymi owocami na świecie o największym spożyciu.

Jabłoń domowa- systematyka

Rząd: Różowce
Rodzina: Różowate
Rodzaj: Jabłoń

Nazewnictwo

Łacińska: Malus domestica, Pyrus malus
Angielska: Apple
Niemiecka: Apfle
Polska: Jabłoń

Jabłoń domowa występowanie

Jabłonie pochodzą z terenów środkowej Azji. Obecnie drzewo rośnie na wszystkich kontynentach w strefie klimatu umiarkowanego.

Jabłoń domowa- kiedy zbierać owoce

Jabłka zbiera się kiedy osiągną pełną dojrzałość, od sierpnia nawet do listopada. Wcześniejsze odmiany można przechować w chłodnym miejscu do marca, a późniejsze kwietnia. Jabłka są przechowywane w chłodniach w atmosferze ozonu.

Jabłoń domowa- trochę historii

Jabłka towarzyszą ludzkości od zarania dziejów, a jabłoń była drzewem uprawnym w okresie neolitu. W Biblijnej Księdze Rodzaju Ewa skusiła Adama do skosztowania owocu drzewa poznania Dobra i Zła, które utożsamia się z jabłkiem. Safona i Teofrast pisali o licznych odmianach jabłek znanych w ich czasach. Sztuka szczepienia jabłek była znana już w Grecji w IX wieku.

W Egipcie znajdują się malowidła, na których widnieją jabłka. W Turcji w trakcie wykopalisk archeologicznych odkryto skamieniałe dzikie jabłka, których wiek datuje się na 6500 lat. Jabłka były uprawiane w starożytnym Egipcie, Mezopotamii, Palestynie, Asyrii, Babilonii, Grecji oraz Rzymie.

Łacińscy autorzy opisują 32 odmiany jabłek o różnej wielkości, kolorze, smaku i zapachu owoców. Jabłka wykorzystywano w kuchni głównie jako desery, chociaż Apicjusz dodawał je do pieczonych wieprzowych pulpecików. Kolumela podkreślał, że suszone jabłka były ważnym składnikiem diety mieszkańców wsi. Dioskurides z kolei twierdził, że jabłka letnie podsycają flegmę i rozniecają żar żółci, powodują wzdęcia i nie są korzystne dla mięśni. Galen uważał, że jabłka trzeba umiejętnie stosować, bo mogą mieć one różne właściwości zależne od smaku. Za bezwartościowe jabłka uważał tylko te o wodnistym, cierpkim smaku. Długo przechowywane jabłka miały służyć osobom osłabionym, a obtoczone w mące i upieczone w popiele miały być pożytkiem dla żołądka ze skłonnościami do wymiotów i mdłości.

Starożytni wykorzystywali cierpkie i kwaśne jabłka do zasklepiania świeżych ran, a utarte ze smalcem do kojenia obrzęków i sińców. Liście jabłoni przyłożone do ran miały hamować atak gorączki, a utarte z sodą i masłem leczyć zapalenie przyusznic. Sok z kory drzewa wykorzystywano w leczeniu do przyspieszania odbudowy tkanek miękkich ciała. Z jabłek sporządzano lek wykorzystywany w leczeniu chorób wenerycznych.

W Polsce jabłka uprawia się od XII wieku, chociaż, podczas wykopalisk w Biskupinie znaleziono ślady jabłoni rosnących na tych terenach 3500 lat temu. Jak podaje Jan Długosz, owoce te były uprawiane u nas wcześniej niż w innych krajach Europy Środkowej. W Europie uprawa drzew jabłoni rozpowszechniła się dopiero w XIX wieku.

Święta Hildegarda zaleca jabłka w leczeniu śledziony i żołądka. Święta poleca jabłka surowe dla zdrowych, chorym zaleca owoce pieczone i gotowane.

Jabłoń domowa w medycynie ludowej

W polskiej medycynie ludowej zalecano spożywanie jabłek przy chorobach zakaźnych, a szczególnie przy tyfusie.
Herbatkę z wysuszonych płatków wypijano rano i wieczorem, aby przywrócić zdrowie i obniżyć ciśnienie. Pocieranie brodawek rozkrojonym jabłkiem miało je likwidować. Sok z dzikich jabłek z oliwą stosowany do smarowania stosowano na kurcze. Pieczone jabłka z kadzidłem podawano przy zapaleniu opłucnej.

Jabłoń domowa- zastosowanie

Suszone wytłoki z jabłek są doskonałym dodatkiem do pasz dla kurcząt
Drewno wykorzystuje się w stolarce
Z jabłek pozyskuje się pektynę
Jabłka wykorzystuje się do produkcji cydrów, soków jabłkowych oraz octów jabłkowych

Jabłoń domowa- wartość odżywcza

Jabłka w 80% składają się z wody, ponad to zawierają sporo błonnika, niewielką ilość tłuszczy, polifenole, garbniki, flawonoidy. Za piękny zapach jabłek odpowiada niewielka ilość olejku eterycznego, w którego skład wchodzą: acetyloaldehyd, alkohole, estry kwasu octowego. Jabłka to doskonałe źródło pektyn, których najwięcej znajduje się pod skórka i w gnieździe nasiennym. Owoce te są cenione za zawartość różnych kwasów organicznych: jabłkowego, cytrynowego, szikimowego, chinowego i innych. Piękny kolor jabłek jest związany z zawartością w skórce barwników: antocyjanów i karotenoidów, ponadto owoce te dostarczają większość witamin i różne sole mineralne np. potas, kobalt, nikiel, molibden, mangan, fosfor, krzem.

JABŁOŃ DOMOWA DZIAŁANIE LECZNICZE

Owoce jabłoni domowej:

Pomagają w trawieniu i regulują florę bakteryjną
Neutralizują substancje toksyczne wspomagając pracę wątroby
Działają ochronnie na przewód pokarmowy
Dzięki zawartości pektyn zapobiegają zaleganiu resztek pokarmów w jelitach i ich nadmiernej fermentacji
Wykazują działanie przeczyszczające, regulują florę bakteryjną w jelicie grubym oraz pobudzają perystaltykę jelit
Pomagają przy zaparciach, są pomocne przy czerwonce oraz chronicznych nieżytach jelita grubego
Gotowane tarte jabłka leczą biegunkę u dzieci
U dorosłych leczą niestrawność oraz choroby wrzodowe
Zmniejszają apetyt oraz stabilizują poziom cukru we krwi
Wzmacniają serce oraz zwiększają ilość płynów ustrojowych
Dzięki zawartości pektyn zmniejszają ilość wchłanianego cholesterolu przez co chronią organizm przed zawałem, udarem tętniczym i miażdżycom
Wzmacniają serce oraz obniżają ciśnienie tętnicze krwi
Uszczelniają naczynia włosowate zapobiegając powstawaniu wysięków podskórnych oraz pajęczaków
Są polecane przy anemii, ze względu na sporą zawartość kwasu foliowego i żelaza
Zwalczają przeziębienie oraz infekcje górnych dróg oddechowych
Polecane są przy ostrym zapaleniu oskrzeli
Mają pozytywny wpływ na funkcje płuc
Stymulują dziąsła oraz pobudzają wydzielanie śliny
Wspomagają i wzmacniają mięśnie oraz pomagają przy zmniejszeniu obrzęków nóg, są zalecane przy bólach stawów
Wzmacniają mięśnie oraz zwiększają gęstość kości
Wspomagają układ nerwowy i pomagają zmniejszyć napięcie psychiczne
Oczyszczają organizm z toksyn i metali ciężkich, a szczególnie z soli ołowiu, strontu kobaltu i rtęci
Wykazują działanie moczopędne oraz zapobiegają tworzeniu się kamieni
Odkwaszają organizm, ponieważ zawierają dużo zasadowych soli mineralnych
Dzięki zawartości dużej ilości polifenoli wykazują silne działanie antyoksydacyjne

Jabłoń domowa w pediatrii

Utarte jabłko podaje się dzieciom przy biegunce, zjedzone w nocy ułatwia zasypianie, z kolei pieczone jabłko podaje się przy anginie i otyłości. Jabłka stosuje się w nieżytach przewodu pokarmowego, zatruciach pokarmowych i niestrawności u dzieci.

Jabłoń domowa- działanie uboczne

Cukier zawarty w jabłkach sprzyja próchnicy zębów. Kwas jabłkowy również niekorzystnie wpływa na zęby, dlatego najkorzystniej jest jeść jabłka w trakcie posiłków
Sok jabłkowy może powodować u dzieci biegunkę
Wiele osób jest wrażliwych na ocet jabłkowy
Nasiona jabłek zawierają toksyczny cyjanek, dlatego należy się wystrzegać spożywania pestek jabłka w większych ilościach
U osób szczególnie wrażliwych jabłka, a dokładniej zawarte na skórce związki mogą powodować alergię
Jabłka są źródłem fruktozy, stąd nie powinny ich spożywać w dużej ilości osoby z insulinoopornością i leptyno-opornością

Jabłoń domowa- interakcje z lekami

Sok jabłkowy hamuje działanie CYP1A1 oraz prawdopodobnie zmniejsza aktywność OATP. Na skutek tej interakcji może dojść do zmniejszenia biodostępności feksofenadyny- leku przeciwhistaminowego.

Źródła

Górnicka J.; Apteka natury leksykon zdrowia; Wyd. Martel, Łódź 2005, str. 155-157

Hirscher P.; Leczymy się i gotujemy ze św. Hildegardą; Instytut Wydawniczy PAX, 2006, str. 9, 45

Karabela M.; Rajski owoc; Panacea nr 4 (17) 2006r, str. 26-27

Krynicka T.; Gargiliusz lekarstwa z warzyw i owoców; ISKOŚiO UWR, Wrocław 2016, str. 102-104

Leśnicka M.; Zielska. Zioła, ziółka; Power Press 2000, Gdańsk 2000r., str. 78-79

Lim T. K.; Edible medicinal and nonmedicinal plants; Vol. 4, Fruits, Springer 2012, str. 413-436

Łuczaj Ł.; Dzikie rośliny jadalne Polski przewodnik survivalowy; Chemigrafia 2004, str. 80

Olechnowicz- Stępień W., Lamer- Zarawska E.; Rośliny lecznicze stosowane u dzieci, PZWL, Warszawa 1992, str. 125-126

Poprzęcki W.; Ziołolecznictwo; Wydawnictwo Spar, 1989r., str. 105,

Rostafiński J.; Zielnik czarodziejski czyli zbiór przesądów o roślinach; Akademia umiejętności, Kraków 1893, str. 26

Swora- Cwynar E., Marcinkowska E., Olejniczak M.; Interakcje najczęściej stosowanych leków z żywnością; Piel. Zdr. Pub. 2015, 5, 4, str. 427-439; DOI

Toussian- Samat M.; A history of food; Blackwell Publishing Ltd., 2009, str. 558- 567

Zdrojewicz Z., Cabała K., Pypno D., Bugaj B.; Jedz jabłka – będziesz zdrowszy; Medycyna Rodzinna 3 (18)/2015, str. 131-136

https://polish.mercola.com/sites/articles/archive/2017/10/09/jablko-zdrowie-korzysci.aspx (12.02.2021)

http://www.poradnikzdrowie.pl/zywienie/co-jesz/Jablka-chronia-przed-zawalem-i-zaparciami-wzmacniaja-zeby-ulatwiaja-odchudzanie_35460.html (przed 15.02.2014)

https://sites.google.com/site/zdrowiewnaturze/proste-sposoby-na-choroby/warzywa-lekiem-na-choroby/jablka (przed 15.02.2014)

http://zycienaszczycie.pl/jablka-sprzymierzeniec-dla-zdrowia-i-urody/ (przed 15.02.2014)

Co ciekawego na naszym blogu?

Poznaj naszą bazę zdrowej wiedzy

Baza wiedzy to nie tylko źródło informacji

Przepisy dla naszego zdrowia

Zobacz nasze filmy na kanale Youtube

Nalewka z dzikiej róży

Niezwykle aromatyczna i smaczna nalewka z owoców dzikiej róży.

https://www.youtube.com/watch?v=7shMeukkqd0

Jabłka

Jabłka to najpopularniejsze owoce na świecie. Warto je włączyć do codziennej diety, ponieważ korzystnie wpływają na zdrowie. Poznaj 10 powodów dla których warto jeść jabłka.

https://www.youtube.com/watch?v=oM-rLLDUOH4

Pestki dyni a zdrowie

Pestki dyni to źródło magnezu, fosforu, manganu oraz cynku oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Łatwo przyswajalny cynk obecny w pestkach dyni korzystnie wpływa na płodność oraz zwiększa sprawność seksualną. Od wieków pestki dyni są stosowane w kuracjach odrobaczających…

O Blogu

Blog Naturalne zdrowie powstał kilka lat temu i ma on charakter informacyjny. Wszystkie wiadomości o zastosowaniu i właściwościach ziół oraz dietetyce i ziołolecznictwie zbieram w różnych książkach i na stronach internetowych.

#zioła #zastosowanieziół #ziołolecznictwo #dietetyka #zdroweodżywianie #przyprawy #roslinylecznicze

Musisz wiedzieć

Informacje zamieszczone na stronie internetowej nie stanowią profesjonalnej porady medycznej ani instrukcji użycia. W żadnym wypadku treści zamieszczone na stronie internetowej nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.

Polub nas